Πολιτιστικές εκδηλώσεις, τοπικά δρώμενα και πανηγύρια

Στο νησί της Νάξου, οι συχνές πολιτιστικές εκδηλώσεις, τα λαϊκά δρώμενα και τα πανηγύρια αποτελούν αναπόσπατο κομμάτι της ζωής των κατοίκων της αλλά και των επισκεπτών της. Κατά την μακραίωνη ιστορία της, η Νάξος ήρθε σε επαφή με ποικιλία διαφορετικών και ενδιαφέροντων πολιτισμών που έχουν αφήσει το στίγμα τους στις ντόπιες παραδόσεις, η τήρηση των οποίων αποτελεί σίγουρα μια απ' τις προτεραιότητες των Ναξιωτών.

Τα 'Διονύσια' διοργανώνονται απ' τον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμο Νάξου τους μήνες Ιούνιο-Σεπτέμβριο, με πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων και παραστάσεων μουσικής, θεάτρου, Καλών Τεχνών και αθλητισμού, καθώς και επιστημονικά συνέδρια πανελλήνιας εμβέλειας αλλά και την ετήσια γιορτή του κρασιού.

Κοντά στο χωριό Άνω Σαγκρί, στον πύργο Μπαζαίου, διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι απ' το 2001 το Φεστιβάλ Νάξου απ' τον μη κερδοσκοπικό πολιτιστικό οργανισμό 'Αιών', στα πλαίσια του οποίου διοργανώνονται συναυλίες Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, εικαστικές εκθέσεις και θεατρικές παραστάσεις.

Πλούσιο πολιτιστικό πρόγραμμα προσφέρουν και ορισμένοι δήμοι, όπως ο Δήμος Δρυμαλίας που καθ'όλη τη διάρκεια του χρόνου διοργανώνει λαΐκά δρώμενα και ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις σε διάφορα χωριά της περιοχής του, αλλά και στο παραθαλάσσιο οικισμό του Απόλλωνα κάθε καλοκαίρι λαμβάνουν χώρα τα 'Απολλώνεια' που περιλαμβάνουν διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Ωστόσο, η ιδιαιτερότητα της ναξιώτικης παράδοσης φαίνεται στα λαϊκά της δρώμενα. Κάθε χρόνο στις 23 Ιουνίου, παραμονή της γιορτής του Άϊ Γιάννη, διοργανώνεται στα χωριά Μέλανες και Κόρωνος η Γιορτή του Κλείδονα, ένα παραδοσιακό δρώμενο με αρχαίες καταβολές και κυρίως νεανική συμμετοχή. Επίσης, απ' το πρώτο σαββατοκύριακο του Τριωδίου και καθόλη τη διάρκεια των Αποκρεών διοργανώνοτναι αποκριάτικες εκδηλώσεις, με κέντρο τον Απείρανθο, και την εμφάνιση ιδιαίτερων κατηγοριών μασκαράδων όπως οι 'κουδουνάτοι', οι 'κορδελάτοι' και οι 'σπαρατατόροι'. Σε συγκεκριμένες μέρες του Τριωδίου, η κάθε ομάδα καλεί τους περαστικούς για ξεφάντωμα με το δικό της ξεχωριστό τρόπο.